شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم و انحلال ارتش
ژاپن یکی از کشورهایی است که در جنگ جهانی دوم شکست خورد. پس از جنگ جهانی دوم آمریکا خواستار نوشتن قانون اساسی ژاپن شد. ژنرال آرتور سه خواسته را در این زمینه مطرح کرد. یکی از آنها اینکه ژاپن را از درگیر شدن در جنگ حتی برای دفاع از خود منع کرد تا ادامه حیات آن کاملاً به حمایت دیگران بستگی داشته باشد. مردم ژاپن برای همیشه از جنگ به عنوان حق حاکمیتی ملت، نیروی زمینی، هوایی و دریایی چشم پوشی می‌کنند و دیگر پتانسیل‌های جنگی نیز حفظ نشدند. با گذشت کمتر از پنج سال که آمریکا قانون ژاپن را نوشت، در سال 1947 قانون اساسی صلح اجرایی شد.
در سال 1949 حزب کمونیست، چین را به دست گرفت و در سال 1950 جنگ کره آغاز شد. هنگامی که سربازان آمریکایی برای جنگ کره اعزام شدند، ژاپن بدون محافظت رها شد و این اتفاق منجر به ایجاد 75000 نیروی پلیس ویژه شد.
در این برهه تانک‌های آمریکایی نیز با نام وسایل نقلیه ویژه برچسب‌گذاری شدند. دو سال بعد نیروی ذخیره پلیس به نیروی امنیتی تبدیل شد. 78 درصد ژاپنی‌ها می‌گویند در جنگی که به آنها حمله شود، دفاع از کشور مشروع است. اما در عمل پای کار نیستند و در مقایسه با کشوری مانند چین که 88 درصد مردم آن در صورت جنگ حاضرند برای کشور بجنگند، در ژاپن فقط 13 درصد حاضر به انجام این کار هستند.1
حضور نظامی ایالات متحده آمریکا در ژاپن
از سال 1978، ژاپن بخشی از حقوق کارکنان پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در ژاپن را تأمین می‌کند. از آنجایی که این فراتر از معاهده امنیتی ژاپن و ایالات متحده در سال 1960 است، ژاپن آن را بودجه همدلی یا «تقسیم هزینه برای نیروهای آمریکایی مستقر در ژاپن» نامیده است. طبق موافقت‌نامه اقدامات ویژه ژاپن و ایالات متحده(SMA) از سال 1987، هزینه‌های متحمل‌شده توسط ژاپن شامل حقوق کارکنان پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در ژاپن، خدمات آب و برق، تعمیر و نگهداری تاسیسات و هزینه‌های جابجایی آموزشی است. بودجه همدلی هر پنج سال یک بار مورد مذاکره مجدد قرار می‌گیرد. وزارت دفاع ژاپن در سال 2015 تخمین زد که ژاپن بیش از 80 درصد هزینه‌های استقرار ایالات متحده را تامین می‌کند.2
افزایش سالانه هزینه‌های نظامی آمریکا برای ژاپن
ژاپن با پرداخت بیش از 9 میلیارد دلار به ایالات متحده برای میزبانی نیروهای خود در این کشور برای پنج سال آینده، از ماه آوریل 2022، موافقت کرد. یوشیماسا هایاشی، وزیر امور خارجه ژاپن در جریان نشست مجازی وزرای خارجه و دفاع دو کشور با سفیر موقت آمریکا در توکیو، ریموند گرین، توافق‌نامه‌ای امضا کرد. حدود 50 هزار سرباز آمریکایی تحت یک معاهده امنیتی دوجانبه در ژاپن مستقر هستند و توکیو آنچه را که "بودجه همدلی" که بودجه قابل توجهی نیز هست، پرداخت می‌کند. ان‌اچ‌کی نیوز ژاپن گزارش داد که هزینه ژاپن برای نیروهای آمریکایی طی پنج سال آینده 1.055 تریلیون ین (تقریبا 9.1 میلیارد دلار) خواهد بود که به معنای افزایش سالانه حدود 88 میلیون دلاری است.3
بودجه همدلی برای اولین بار در بودجه مالی 1978 اجرا شد و تا سال 1999 افزایش یافت، اما پس از آن به خاطر اثرات جنگ سرد و ترکیدن حباب اقتصادی ژاپن کاهش مستمر داشت. این بودجه در سال 2014 به پایین‌ترین سطح خود یعنی 184.8 میلیارد ین (حدود 1.6 میلیارد دلار) رسید. اما از سال 2014 به بعد دوباره افزایش یافته است.4 آمریکا به جای بودجه همدلی، عبارت بودجه حمایت از کشور میزبان را ترجیح می‌دهد.
حضور گسترده ارتش آمریکا در ژاپن
ژاپن که میزبان حدود 50 هزار سرباز آمریکایی و بزرگ‌ترین حضور نظامی آمریکا در خارج از کشور است، از نظر جغرافیایی توسط کشورهای رقیب مانند چین، کره شمالی و روسیه احاطه شده است. با این حال، در ماه‌های اخیر، تنش‌ها و درگیری‌های فزاینده در بخش‌های مختلف جهان - از درگیری اوکراین گرفته تا افزایش فشار چین و روسیه در اقیانوس آرام بر سر توکیو - ظاهراً روحیه ژاپنی‌ها را در مورد طرح نظامی‌سازی تغییر داده است. یک نظرسنجی اخیراً نشان داد که 64 درصد از پاسخ‌دهندگان نظرسنجی از افزایش توان نظامی ژاپن حمایت می‌کنند که نشان‌دهنده تغییر نگرش مردم این کشور است.5 170 هزار پرسنل نظامی آمریکا خارج از کشور مستقر هستند. 60 هزار نفر آنها یعنی 35 درصد نیروها در ژاپن، بیشتر از هر کشور دیگری استقرار دارند. جالب اینکه در دیگر کشورها تعداد نیروها رو به کاهش گذاشته، اما در ژاپن این تعداد در حال افزایش است. ژاپن بیشترین دیدار رسمی مسئولین کشورهای دنیا با آمریکا را دارد.
نگاه ویژه ژاپن به مسائل نظامی
از بین هشت اقتصاد برتر جهان فقط ژاپن قدرت هسته‌ای ندارد. نیروهای مسلح ژاپن نیز یک ششمِ نزدیکترین کشور بعدی آن در شرق آسیاست. اما همواره این کشور نگاه ویژه‌ای به مسائل نظامی دارد. یکی از ساده‌ترین معیارها برای سنجش قدرت نظامی، هزینه و بودجه آن‌هاست که ژاپن در رتبه نهم دنیا در سال 2020 با 49 میلیارد دلار هزینه حضور دارد. ژاپن در سال 2017 از تصویب معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای سازمان ملل امتناع کرد. همچنین این کشور پنجمین ذخایر بزرگ پلوتونیوم دنیا را در اختیار دارد.
البته چالش‌هایی نیز بر سر راه ژاپن برای توسعه نظامی وجود دارد. در سال 1976 فروش سخت افزار نظامی برای ژاپن ممنوع شد و شرکت‌های نظامی تبدیل به خریدار شدند. این شرکت‌ها که از فروش لوازم دفاعی به خارج منع شدند منابع کمی را به بخش‌های دفاعی خود اختصاص دادند. بنابراین با در نظر گرفتن فناوری بسیار قوی ژاپن، این کشور از نظر قدرت تولید تسلیحات در رتبه‌بندی بین‌المللی بسیار پایین قرار دارد.
پس از 40 سال سرانجام در سال 2014 قانون ممنوعیت صادرات لغو شد و در صورتی که تجهیزات کاملاً دفاعی باشد، امکان صادرات وجود دارد. با این حال آنها به دلیل فقدان زیرساخت فقط سالی یک زیردریایی می‌توانند بسازند. اما مشکل اساسی‌تر برای ژاپنی‌ها، نیروی انسانی است. جنگ نیاز به نیروی انسانی دارد و ژاپن هر روز در حال پیر شدن است. نرخ باروری در ژاپن 1.3 است. نه تنها تعداد جمعیت کم است، بلکه این کشور نیروی جوان برای جنگیدن نیز کم دارد. تا سال 2050 بیش از 40 درصد جمعیت ژاپن بالای 65 سال خواهد بود.
توانمندی بالای نظامی کشور ژاپن
طبق گزارش موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم، ژاپن نهمین کشور جهان در زمینه دفاعی در سال 2018 بود. این کشور دارای تجهیزات نظامی پیشرفته‌ای مانند جنگنده‌های F-35، سامانه‌های دفاع موشکی بالستیک دریایی و زمینی و زیردریایی‌های پیشران مستقل از هوا است. با این حال، دولت ژاپن معتقد است که نیروی دفاع شخصی یک نیروی نظامی نیست. اما باید بدانید دولت ژاپن مجبور است درباره ماهیت نیروهای مسلح خود دروغ بگوید. زیرا ماده 9 قانون اساسی ژاپن تصریح می‌کند که ژاپن نباید دارای نیروهای زمینی، دریایی و هوایی باشد.
استفاده ژاپن از قاعده اسمشو نبر! برای توسعه نظامی
علاوه بر این، برای حفظ این منطق درونی که نیروی دفاع شخصی به نوعی یک نیروی نظامی نیست، دولت ژاپن همچنان از نام‌های خاص برای سازمان‌ها و تجهیزات نظامی استفاده می‌کند. به عنوان مثال، واحدهای پیاده نظام "واحد معمولی (普通科)" نامیده می‌شوند. واحدهای توپخانه "واحد ویژه (特科)" نامیده می‌شوند. واحدهای مهندسی "واحد تاسیسات (施設科)" نامیده می‌شوند. به طور مشابه، یک کشتی رزمی کلاس Hatsuyuki به وزن 3000 تن و یک کشتی رزمی کلاس Izumo به وزن 20000 تن به عنوان "کشتی‌های اسکورت (護衛艦)" در ژاپن کنار هم قرار می‌گیرند. در زبان انگلیسی، به هر دوی آنها «نابودگر» گفته می‌شود. با این حال، ناظران حرفه‌ای واقعیت را درک می‌کنند. مقاله موازنه نظامی، منتشرشده توسط موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک مستقر در لندن، JS Izumo را به عنوان یک ناو هواپیمابر مجهز به هلیکوپتر یا CVH طبقه‌بندی می‌کند.
این نامگذاری فریبنده ژاپنی‌ها حداقل از دو جهت مشکل‌ساز است. اول، کنترل مؤثر غیرنظامی در ژاپن را تضعیف می‌کند. برای اینکه ژاپن بتواند کنترل غیرنظامی مؤثری را حفظ کند، مردم ژاپن باید بدانند که کشورشان چه نوع قابلیت‌های نظامی دارد و چه ندارد. با این حال، تعداد کمی از شهروندان ژاپنی می‌دانند که "واحدهای معمولی" در واقع واحدهای پیاده نظام هستند. دوم، این استفاده از اصطلاحات گمراه‌کننده، شفافیت سیاست دفاعی ژاپن را تضعیف می‌کند. یک ژنرال چینی اشاره کرد که ژاپن یک ناو هواپیمابر سبک ساخته است، اما آن را "کشتی اسکورت مجهز به هلیکوپتر" نامید، او ژاپن را به درگیر شدن در یک ساخت نظامی مخفی متهم کرد. متأسفانه سخنان او حقیقت داشت.
ژاپن طبق قوانین بین‌المللی نیروی نظامی دارد!
با وجود توصیف غیرواقعی نیروهای مسلح ژاپن و استفاده از نام‌های گمراه‌کننده، سیاست دفاعی ژاپن کاملاً واقع‌بینانه است. ژاپن فکر می‌کند که داشتن حداقل نیروی لازم برای دفاع از خود ضروری است، و دولت ژاپن اذعان می‌کند در حالی که نیروی دفاع شخصی طبق قوانین ژاپن یک نیروی نظامی نیست، طبق قوانین بین‌المللی به عنوان یک نیروی نظامی در نظر گرفته می‌شود. افرادی هستند که برای پر کردن شکاف بین اسطوره و واقعیت تلاش می‌کنند. به عنوان مثال، نخست وزیر ژاپن، شینزو آبه، پیشنهاد کرد که موضع ژاپن با تجدید نظر در ماده 9 روشن شود و بگوید که ژاپن دارای نیروهای مسلح به نام نیروهای دفاع از خود است. با این حال، مشخص نیست که آیا او در نام‌های گمراه‌کننده‌ای که نیروهای دفاع شخصی استفاده می‌کنند، تجدید نظر خواهد کرد یا خیر.
نقش نیروی نظامی ژاپن در دفاع از کره جنوبی
ژاپن در چارچوب اتحاد خود با ایالات متحده، دو نقش مهم در دفاع از کره جنوبی ایفا می‌کند. نقش اول، فراهم کردن پایگاه‌های عملیاتی اصلی برای نیروهای آمریکایی است که در دفاع از کره جنوبی می‌جنگند. نیروهای دفاع از خود، زمینه دفاع هوایی، موشکی و حفاظت زمینی را برای پایگاه‌های ایالات متحده در ژاپن فراهم می‌کنند. ژاپن در حال حاضر حدود 20 میلیارد دلار روی سیستم‌های دفاع موشکی سرمایه‌گذاری کرده است. نقش دوم، ارائه پشتیبانی نظامی از نیروهای آمریکایی در دفاع از کره جنوبی است. ایالات متحده و ژاپن در سال 1997 دستورالعمل‌های دفاعی دوجانبه خود را تجدید نظر کردند که نحوه همکاری نیروهای مسلح دو کشور در موارد احتمالی مختلف را بیان می‌کرد.
بر اساس این دستورالعمل‌ها، رژیم ژاپنی "اقدامی برای حفظ صلح و امنیت در موقعیت‌های مناطق اطراف ژاپن(SIASJ) " را تصویب کرد که نیروهای دفاع شخصی را قادر می‌ساخت خدمات اطلاعات، حمل و نقل، نگهداری، پزشکی، امنیتی و غیره را ارائه دهند. سپس، قوانین امنیتی جدیدی که در سال 2015 تصویب شد، این امکان را برای نیروهای دفاعی ژاپن فراهم کرد تا از نیروهای آمریکایی که برای کره جنوبی می‌جنگند، پشتیبانی رزمی کنند. آنها اکنون می‌توانند موشک‌های بالستیک کره شمالی را که به سمت گوام یا هاوایی می‌روند، ساقط کنند. همچنین می‌توانند عملیات ضد زیردریایی را برای محافظت از نیروهای دریایی ایالات متحده انجام دهند، و مین‌ها را در آب‌های نزدیک کره شمالی در آماده‌سازی برای عملیات فرود آبی خاکی ایالات متحده جارو کنند.7
ژاپن یکی از قدرت‌های نظامی دنیا
اگر ژاپن به اهداف بودجه خود در پنج سال آینده دست یابد، این کشور از پنجمین یا هفتمین قدرت نظامی قوی - به ترتیب از نظر قدرت آتش یا هزینه دفاعی - به سومین قدرت نظامی پس از ایالات متحده و چین در جهان خواهد رسید. دکتر کریستوفر هیوز، استاد مطالعات ژاپن و سیاست بین‌الملل و معاون دانشگاه وارویک، در گفتگوی آنلاین با مرکز رسانه‌ای شرق و غرب گفت: ژاپن دیگر واقعاً در برابر وابستگی به ایالات متحده مقاومت نمی‌کند. امروزه سیاست‌گذاران ژاپنی دیگر دکترین یوشیدا را درک نمی‌کنند. آنها دیپلماسی اقتصادی در سطح جهانی و وابستگی نظامی به ایالات متحده را به عنوان یک استراتژی قابل قبول برای پاسخ به چالش‌های دفاعی و امنیتی که ژاپن امروز با آن مواجه است، نمی‌دانند. یوشیدا قصد نداشت ژاپن به طور دائم یک قدرت غیرنظامی باشد، اما توسعه اقتصادی با قدرت نظامی را در اولویت قرار داد تا بعداً دنبال شود.
در دنیای معاصر و چند قطبی با تهدیدات منطقه‌ای، گرایش‌های ضد نظامی ژاپن حمایت خود را از دست داده‌اند. از سال 2015، استراتژی اصلی توکیو به تقویت اتحاد نظامی دوجانبه ایالات متحده و ژاپن تغییر کرده است.8
بدون دیدگاه